TDV İslâm Ansiklopedisi editörleri tarafından tespit edilen ilişkili maddeler aşağıda sunulmaktadır. Fakat, MEHMED II maddesi ile arasında alaka kurulabilecek ansiklopedi maddeleri bunlarla sınırlı olmayabilir.
Babası ve selefi
MURAD II
Osmanlı padişahı (1421-1444, 1446-1451).
Oğlu ve halefi
BAYEZİD II
Osmanlı padişahı (1481-1512).
AKŞEMSEDDİN
Fâtih’in hocası, mutasavvıf, âlim-tabip ve şair.
Fethederek tarihe geçtiği şehir
İSTANBUL
Marmara bölgesinde Türkiye’nin en büyük şehri ve aynı adı taşıyan küçük bir ilin merkezi.
İstanbul’un fethinin sembolü olarak camiye çevirdiği mâbed
AYASOFYA
Bizans devrinde İstanbul’un en büyük kilisesi iken fetihten sonra şehrin ulucamii haline getirilen ve etrafında zamanla bir külliye teşekkül eden mâbed.
Döneminin vezîriâzamlarından
ÇANDARLI HALİL PAŞA
Osmanlı vezîriâzamı.
Hanımı
GÜLBAHAR HATUN
II. Bayezid’in annesi.
Oğlu
CEM SULTAN
Osmanlı şehzadesi.
Kazandığı savaş
OTLUKBELİ SAVAŞI
Osmanlılar’la Akkoyunlular arasında 1473’te yapılan meydan savaşı.
BUÇUKTEPE VAK‘ASI
1446’da Edirne’de vuku bulan ve II. Mehmed’in birinci saltanatından uzaklaştırılmasına sebep olan ilk yeniçeri ayaklanması.
Yaptırdığı cami ve külliye
FÂTİH CAMİİ ve KÜLLİYESİ
İstanbul Fatih’te fetihten sonra yapılan ilk selâtin camii ile etrafındaki külliye.
SAHN-ı SEMÂN
Fâtih Sultan Mehmed tarafından İstanbul’da kurulan yüksek dereceli medrese.
Yaptırdığı saray
TOPKAPI SARAYI
DURSUN BEY
Fâtih Sultan Mehmed dönemine ait Târîh-i Ebü’l-Feth adlı eseriyle tanınan Osmanlı tarihçisi.
HOCAZÂDE MUSLİHUDDİN EFENDİ
Fâtih Sultan Mehmed’in hocası, âlim ve kazasker.
Hocası
MOLLA GÜRÂNÎ
Osmanlı âlimi ve müftüsü.
Döneminin vezîriâzamlarından
ZAĞANOS PAŞA
Osmanlı vezîriâzamı.
Döneminin vezîriâzamlarından
MAHMUD PAŞA
Osmanlı vezîriâzamı.
Döneminin vezîriâzamlarından
RUM MEHMED PAŞA
Osmanlı vezîriâzamı.
Döneminin vezîriâzamlarından
GEDİK AHMED PAŞA
Osmanlı vezîriâzamı.
Döneminin vezîriâzamlarından, hocası
SİNAN PAŞA
Osmanlı âlimi, mutasavvıf ve devlet adamı, Türk nesir üslûbunun kurucusu.
Döneminin vezîriâzamlarından
KARAMÂNÎ MEHMED PAŞA
Osmanlı vezîriâzamı ve tarihçisi.
Döneminin önde gelen devlet adamlarından
ŞEHÂBEDDİN PAŞA
Osmanlı veziri.
Döneminin önde gelen devlet adamlarından
İSHAK PAŞA
Osmanlı vezîriâzamı.
Döneminin önde gelen devlet adamlarından
DÂVUD PAŞA, Koca
Osmanlı vezîriâzamı.
Döneminin önde gelen devlet adamlarından
MESİH PAŞA
Osmanlı sadrazamı.
Döneminin önde gelen devlet adamlarından
SARUCA PAŞA
Osmanlı veziri.
Döneminin önde gelen devlet adamlarından
HERSEKZÂDE AHMED PAŞA
Osmanlı vezîriâzamı.
Döneminin önde gelen devlet adamlarından
ÎSÂ BEY
XV. yüzyıl ortalarında Üsküp ve Bosna sancak beyliklerinde bulunan uç beyi.
KASIM PAŞA, Cezerî
Fâtih Sultan Mehmed ve II. Bayezid dönemi devlet adamı ve şairlerinden.
Döneminin önde gelen âlimlerinden
HIZIR BEY
Osmanlı âlimi, İstanbul’un ilk kadısı.
Döneminin önde gelen âlimlerinden
ALİ KUŞÇU
Timurlular devrinde Semerkant’ta yetişmiş, daha sonra Osmanlı ülkesinde büyük bir şöhret kazanmış olan Türk astronom ve matematikçisi.
Döneminin önde gelen âlimlerinden
MOLLA HÜSREV
Osmanlı âlimi ve müftüsü.
Döneminin önde gelen âlimlerinden
MOLLA YEGÂN
Osmanlı âlimi.
Döneminin önde gelen âlimlerinden
TÛSÎ, Alâeddin
Hanefî fakihi, usulcü ve felsefeci.
Döneminin önde gelen âlimlerinden
MOLLA ZEYREK
Osmanlı âlimi.
FÂTİH KÜTÜPHANESİ
Fâtih Sultan Mehmed’in kendi adıyla anılan külliyede kurduğu kütüphane.
FÂTİH CAMİİ
Amasra’da Fâtih Sultan Mehmed tarafından kiliseden çevrilen cami.
ORTAHİSAR CAMİİ
Trabzon’un fethinden sonra Fâtih Sultan Mehmed’in şehrin en eski kilisesinden çevirip ilk cuma namazını kıldığı cami.
KALENDERHÂNE CAMİİ
İstanbul’da Fâtih Sultan Mehmed tarafından eski Bizans kilisesinden çevrilmiş cami.
ESKİ İMARET CAMİİ
İstanbul’da Fâtih Sultan Mehmed tarafından kiliseden çevrilen bir cami.
ÇİNİLİ KÖŞK
İstanbul’da Topkapı Sarayı’nı sınırlayan sur içinde Fâtih Sultan Mehmed tarafından yaptırılan köşk.
Adıyla anılan cami
FÂTİH CAMİİ
Mora’nın merkezi Mezistre’de (Mistra) XV. yüzyıla ait cami.
Adının verildiği cami
HÜNKÂR CAMİİ
Saraybosna’da esası XV. yüzyılda yapılan cami.
Şeyh Muslihuddin Mustafa adına yaptırdığı külliye
ŞEYH VEFÂ KÜLLİYESİ
İstanbul’da XV. yüzyılın ikinci yarısında inşa edilen külliye.
Yaptırdığı kale
RUMELİHİSARI
İstanbul Boğazı’nın Rumeli yakasında XV. yüzyılda inşa edilen kale.
Yaptırdığı kale
KİLİTBAHİR KALESİ
Çanakkale Boğazı’nın Rumeli yakasında İstanbul’un fethinden sonra yapılmış kale.
Yaptırdığı saray
SARÂY-ı ATÎK-i ÂMİRE
İstanbul’da inşa edilen ilk Osmanlı sarayı.
İnşasını tamamladığı saray
SARÂY-ı CEDÎD
Edirne’de XV. yüzyıl ortalarında inşasına başlanan ikinci saray.
Yaptırdığı hamam
HOCA PAŞA HAMAMI
İstanbul’da XV. yüzyıla ait çifte hamam.
ZEYREK KİLİSE CAMİİ
İstanbul’da Fâtih Sultan Mehmed döneminde kiliseden çevrilen cami.
Çağdaşı
HOŞKADEM
Memlük sultanı (1461-1467).
Mücadele ettiği isyancı
İSKENDER BEY
Osmanlılar’a karşı mücadele eden Arnavut beyi.
Mücadele ettiği hükümdar
UZUN HASAN
Akkoyunlu hükümdarı (1452-1478).
Çağdaşı
MUSLİHUDDİN MUSTAFA
Zeyniyye tarikatının Vefâiyye kolunun kurucusu, Şeyh Vefâ diye tanınan mutasavvıf, âlim ve şair.
Çağdaşı
KOYUN BABA
Kalenderî dervişi.
Çağdaşı
OTMAN BABA
Kalenderî şeyhi.
Çağdaşı
PÎRÎ BABA
XV. yüzyılda Merzifon’da yaşayan Kalenderî dervişi.
Döneminin önde gelen sanatkârlarından
BABA NAKKAŞ
XV-XVI. yüzyıl Osmanlı nakkaşı.
Himaye ettiği şair
MELÎHÎ
Fâtih Sultan Mehmed devri divan şairi.
Bir dönem maiyetinde bulunan şair
AHMED PAŞA, Bursalı
Divan şairi.
Bir dönem maiyetinde bulunan şair
GÜLŞENÎ-i SARUHÂNÎ
Osmanlı şairi.
Bir dönem maiyetinde bulunan şair
KABÛLÎ
Divan şairi.
İstanbul fethi hakkında Mahrûsa-i İstanbul Fetihnâmesi adlı eser yazan müellifi
TÂCÎZÂDE CÂFER ÇELEBİ
Osmanlı şairi, münşî ve devlet adamı.
KIVÂMÎ
Fetihnâme-i Sultan Mehmed adlı eseriyle tanınan XV. yüzyılda yaşamış müellif.
CERRÂHİYYE-i İLHÂNİYYE
XV. yüzyıl hekimlerinden Amasyalı Sabuncuoğlu Şerefeddin’in Fâtih Sultan Mehmed’e ithaf ettiği tıp kitabı.
Kendisine ithaf edilen eser
NEKĀVETÜ’l-EDVÂR
Hâce Abdülaziz’in (XV. yüzyıl) mûsiki nazariyatına dair eseri.
Kendisine takdim edilen eser
er-RİSÂLETÜ’l-MUHAMMEDİYYE
Ali Kuşçu’nun (ö. 879/1474) matematiğe dair eseri.
Döneminde gerçekleştirilen sefer
OTRANTO SEFERİ
1480’de Gedik Ahmed Paşa tarafından Güney İtalya’ya yapılan sefer.
Kuruluşunu gerçekleştirdiği patrikhane
İSTANBUL ERMENİ PATRİKHÂNESİ
Türkiye ve Girit Ermenileri’nin ruhanî merkezi.
İsmi ile özdeşleşen askerî faaliyet
FETİH
Müslümanların ülke veya şehirleri i‘lâ-yi kelimetullah amacıyla İslâmiyet’e açmaları, İslâm devleti idaresine almaları.
Varlığına son verdiği imparatorluk
BİZANS
Roma İmparatorluğu’nun devamı olarak 330-1453 yılları arasında Balkan yarımadası, Anadolu, Suriye, Filistin ve Mısır’da hüküm süren ve Doğu Roma diye de anılan imparatorluk.
Varlığına son verdiği beylik
KARAMANOĞULLARI
1256-1474 yılları arasında Niğde, Karaman, Konya, İç İl, Taşili ve Alanya yörelerinde hüküm süren hânedan ve beylik.
Fethettiği şehir
TRABZON
Karadeniz bölgesinin Doğu Karadeniz bölümünde şehir ve bu şehrin merkez olduğu il.
Fethettiği şehir
SİNOP
Karadeniz bölgesinde şehir ve bu şehrin merkez olduğu il.
Döneminde fethi tamamlanan bölge
MORA
Yunanistan’ın güneyindeki tarihî Peloponnesos yarımadasına verilen isim.
Döneminde fethedilen bölge
BOSNA EYALETİ
Osmanlılar zamanında Balkanlar’da önce sancak beyliği iken 1580’den itibaren beylerbeyilik olan bir idarî birim.
Döneminde doğrudan Osmanlı hâkimiyetine alınan bölge
SIRBİSTAN
Güneydoğu Avrupa’da ülke.
Döneminde Osmanlı hâkimiyetine dahil edilen bölge
KIRIM
Karadeniz’in kuzeyinde tarihî bir yarımada ve Ukrayna’ya bağlı özerk cumhuriyet.
KRITOVULOS, Mikhael
XV. yüzyılda Fâtih Sultan Mehmed’in hayatına ve seferlerine dair eseriyle tanınan Bizanslı tarihçi.
Fatih Sultan Mehmed ve dönemine ait çalışmalarıyla tanınan şarkiyatçı
PERTUSI, Agostino
Türk ve İslâm tarihiyle ilgili çalışmaları bulunan İtalyan şarkiyatçısı, Bizantinolog.
