https://islamansiklopedisi.org.tr/trebinjac-ibrahim
14 Ekim 1912 tarihinde Saraybosna’da doğdu. 1933’te Gazi Hüsrev Bey Medresesi’nden, 1939’da Yüksek İslâm Şeriat-Teoloji Okulu’ndan mezun oldu. Ezher’de bir yıl okudu (1933-34). Memleketinde Mustafa Mujezinoviç ve Hamdi Berberoviç’in yanında Kur’ân-ı Kerîm’i ezberledi ve kırâat-i seb‘ayı öğrendi. 1933-1945 yılları arasında imamlık ve Saraybosna’daki okullarda din dersi öğretmenliği yaptı. 1944-1946 yıllarında Gazi Hüsrev Bey Medresesi’nde ders verdi. “El-Hidâyet” adlı Müslüman Âlimler Birliği ve antikomünist bir hareket olan Genç Müslümanlar’la olan ilişkisi yüzünden 1946’da hapse atıldı ve iki yıl boyunca mahkemeye çıkarılmadan tutuklu kaldı. 1948’de serbest bırakılmasının ardından girdiği bir şirkette 1965’in ortalarına kadar çalıştı. Hükümet tarafından Gazi Hüsrev Bey Medresesi’nde tekrar çalışmasına izin verilince 1965’ten 1977 yılında emekliye ayrılıncaya kadar burada görev yaptı. O zamanlar Yugoslavya’da İslâmî eğitim veren iki okuldan biri olan bu medresede iki defa yöneticilik yaptı. 1977’de Saraybosna’da İslâmî Teoloji Fakültesi (bugün İslâmî İlimler Fakültesi) açıldığında burada kıraat ve hadis okuttu ve profesörlüğe yükseldi. Elli yıllık meslek hayatı boyunca Saraybosna’daki birçok camide imam, hatip, vâiz olarak da görev yapan Trebinjac hutbeleri Boşnakça’ya çeviren ilk hatiplerden biridir. Trebinjac 16 Ekim 1982 tarihinde Saraybosna’da vefat etti. Komünizm yönetimi zamanında müslüman kamuoyu ve özellikle Genç Müslümanlar hareketi tarafından saygı duyulan âlimler arasındaydı. Saraybosna caddelerinden biri onun ismini taşımaktadır.
Eserleri. Trebinjac 1930’lu yılların başından itibaren gazete ve dergilerde yazdığı yazılarla güncel meselelere dair Arapça ve Türkçe makaleleri Boşnakça’ya çevirmiş, ilk zamanlar Mansur takma adını kullanmıştır.
1. Nekoliko opasnih drustvenih bolesti (Bazı tehlikeli sosyal hastalıklar, Sarajevo 1944). Vaazlarından oluşur.
2. Uputa u arapsko pismo (Arap alfabesine giriş, Sarajevo 1967).
3. Tedzvid: Pravilno ucenje Kur’ana (Tecvid: Kur’an’ı düzgün okuma rehberi, Sarajevo 1973, Kâmil Silajdzic ile birlikte). Son iki eser ders kitabıdır.
Öğrencilerine okuttuğu hadis dersi notlarıyla bazı çevirileri (Muhammed Hüseyin Heykel’in Ḥayâtü Muḥammed adlı eseriyle Yaşar Nabi Nayır’ın Adem ile Havva adlı romanı) henüz yayımlanmamıştır. Trebinjac ayrıca Nedîm el-Cisr’in Ḳıṣṣatü’l-îmân beyne’l-felsefe ve’l-ʿilm ve’l-Ḳurʾân adlı eserini Boşnakça’ya çevirmiştir (Vjerovanje u Boga u svjetlu filozofije, nauke i Kur’ana, Sarajevo 1976). Muhammed Ali el-Bâr’ın el-Emrâżü’l-cinsiyye: Esbâbühâ ve ʿilâcühâ adlı eserinin Boşnakça çevirisinin sonunda zinaya dair bir yazısı da yer almaktadır (Spolne bolesti i Blud, trc. Zuhdija Adilović, Sarajevo 1998, 2001).
BİBLİYOGRAFYA
Jusuf Ramić, Bošnjaci na Univerzitetu el-Ezher, Sarajevo 2002, s. 104-113.
Hadži Hafiz Ibrahim ef. Trebinjac: Život i Djelo (ed. Ferid Dautović), Sarajevo 2004.
Hilmo Neimarlija, “Rasvjetljavanje vjere u Boga”, Preporod, VII/13 (140), Sarajevo 1976, s. 10.
Kasim Hadžić, “Likovi Profesora-Hadži Hafiz Ibrahim Trebinjac”, a.e., VIII/6 (1977), s. 8-9.
Salih Smajlović, “Hafiz Ibrahim Trebinjac”, a.e., XIII/21 (293) (1982), s. 14.
Ismet Bušatlić, “Allahovi smo i njemu se vraćamo”, Islamska Misao, IV/46, Sarajevo 1982, s. 5.
Mahmud Traljić, “Hadži Hafiz Ibrahim ef. Trebinjac”, Glasnik VIS, XLV/6 (1982), s. 749-752.
a.mlf., “Prof. hadži hafiz Ibrahim Trebinjac”, Zbornik Radova, sy. 2, Sarajevo 1987, s. 279-284 (aynı makale için bk. M. Traljić, Istaknuti Bošnjaci, Sarajevo 1998, s. 328-333).
Adnan Silajdžić, “O Prevodilačkom Radu prof. Ibrahima Trebinjac”, a.e., sy. 3 (1990), s. 180-181.
Ismet Kasumagić, “Hadži Hafiz Ibrahim ef. Trebinjac”, Preporod, XXVII/21 (1997), s. 27.
İlişkili Maddeler
Görseller
