TDV İslâm Ansiklopedisi editörleri tarafından tespit edilen ilişkili maddeler aşağıda sunulmaktadır. Fakat, SELİM III maddesi ile arasında alaka kurulabilecek ansiklopedi maddeleri bunlarla sınırlı olmayabilir.
Babası
MUSTAFA III
Osmanlı padişahı (1757-1774).
Amcası ve selefi
ABDÜLHAMİD I
Osmanlı padişahı (1774-1789).
Yeğeni ve halefi
MUSTAFA IV
Osmanlı padişahı (1807-1808).
Veziri
İBRÂHİM HİLMİ PAŞA
Osmanlı sadrazamı.
Veziri
HASAN PAŞA, Kethüdâ
Osmanlı sadrazamı.
Veziri
HASAN PAŞA, Şerif
Osmanlı sadrazamı.
Veziri
İSMÂİL PAŞA, Hâfız
Osmanlı sadrazamı.
Veziri
YÛSUF ZİYÂ PAŞA
Osmanlı sadrazamı.
Veziri
YÛSUF PAŞA, Koca
Osmanlı sadrazamı.
Şeyhülislâmı
ESAD EFENDİ, Sâlihzâde
Osmanlı şeyhülislâmı.
Şeyhülislâmı
ATÂULLAH MEHMED EFENDİ, Topal
Osmanlı şeyhülislâmı.
Şeyhülislâmı
MUSTAFA EFENDİ, Hamîdîzâde
Osmanlı şeyhülislâmı.
Hekimbaşı
BEHCET MUSTAFA EFENDİ
III. Selim ve II. Mahmud devri hekimbaşılarından, şair, tabip.
Mûsiki hocası
HACI SÂDULLAH AĞA
Türk mûsikisi bestekârı, hânende.
Mûsiki hocası
AHMED KÂMİL EFENDİ
Âlim ve mûsikişinas.
Yazı hocası
EBÛBEKİR RÂTİB EFENDİ
Osmanlı Devleti’nin son geçici Avusturya elçisi ve sefâretnâme müellifi.
Süt kardeşi, yakın dostu
HÜSEYİN PAŞA, Küçük
Osmanlı kaptan-ı deryâsı ve veziri.
Birlikte büyüdüğü yakın arkadaşı
HALİL EFENDİ, Çerkez
Osmanlı şeyhülislâmı.
Yakın dostu, elçisi ve tercümanı
İSHAK BEY
III. Selim’in şehzadelik elçisi, donanma tercümanı.
Musâhiplerinden
AHMED AĞA, Vardakosta
Türk bestekârı, hânende ve icracı.
Islahat taraftarları arasında yer alan devlet adamı
HÜSREV PAŞA, Koca
Osmanlı sadrazamı.
I. Abdülhamid'i tahttan indirerek yerine Şehzade Selim'i geçirmek istediği iddiasıyla azledilen vezir
HALİL HAMÎD PAŞA
Osmanlı sadrazamı.
Tahttan indirilmesinde rol oynayanlardan
HAFÎD EFENDİ
Osmanlı kazaskeri ve âlimi.
Döneminin önemli şahsiyetlerinden, şair
ŞÂNÎZÂDE MEHMED ATÂULLAH EFENDİ
Osmanlı tarihçisi ve modern tıbbın öncüsü, şair.
Döneminin önemli devlet adamlarından
ABDULLAH EFENDİ, Tatarcık
III. Selim’e sunduğu lâyiha ile tanınan devlet adamı.
Döneminin önemli devlet adamlarından
MAHMUD RÂİF EFENDİ
Osmanlı reîsülküttâbı ve ıslahat yazarı.
Napolyon'a karşı III.Selim'le gizlice mektuplaşan âlim
ŞERKĀVÎ
Mısırlı âlim, mutasavvıf ve Ezher şeyhi.
Himaye ettiği âlim
MÜTERCİM ÂSIM EFENDİ
Sözlük yazarı ve tarihçi.
Eserini Türkçe'ye tercüme ettirdiği matematikçi
KADIZÂDE-i RÛMÎ
Matematikçi ve astronom.
Eserini Türkçe'ye tercüme ettirdiği tarihçi
CEBERTÎ, Abdurrahman b. Hasan
ʿAcâʾibü’l-âs̱âr adlı eseriyle meşhur Mısırlı tarihçi.
Emriyle kaleme alınan eser
TEDKÎK u TAHKÎK
Abdülbâki Nâsır Dede’nin (ö. 1821) mûsiki nazariyatına dair eseri.
Nizâm-ı Cedîd’i savunmak için Zebîre-i Kuşmânî fî ta‘rîfi nizâmı İlhâmî adlı eseri yazan kişi
DİHKĀNÎZÂDE UBEYDULLAH KUŞMÂNÎ
Nizâm-ı Cedîd’le ilgili eserler yazan Osmanlı seyyahı.
Döneminin olaylarını anlatan tarihçi
ÖMER EFENDİ, Câbî
Osmanlı tarihçisi.
Önemli olayları kronolojik olarak yazmakla görevlendirdiği tarihçi
AHMED CÂVİD
Osmanlı tarihçisi.
Dönemine ait belgeleri yayınlayan tarihçi
KARAL, Enver Ziya
Türk tarihçisi.
Yenilik hareketlerini anlattığı İstibdattan Hakimiyyet-i Milliyyeye adlı eserini III. Selim'in tahta çıkışıyla başlatan kişi
AHMED RÂSİM
Gazeteci, değişik konularda çeşitli kitapların müellifi ve bestekâr.
Dönemi hakkında kitap yazan tarihçi
SHAW, Jay Stanford
Amerikalı Osmanlı ve Türkiye Cumhuriyeti tarihçisi.
Eserinde dönemindeki yenilikleri inceleyen tarihçi
DAVISON, Roderic Hollett
Osmanlı tarihçisi.
Dönemindeki yenilikleri savunan eser
KOCA SEKBANBAŞI RİSÂLESİ
Nizâm-ı Cedîd’i savunma amacıyla yazılan risâle.
Döneminde ortaya çıkan âyanlardan
PAZVANDOĞLU OSMAN
Vidin ve Kuzey Bulgaristan bölgesinin âsi âyanı.
Döneminde ortaya çıkan âyanlardan
TİRSİNİKLİOĞLU İSMÂİL AĞA
Rusçuk âyanı.
Döneminde ortaya çıkan âyanlardan
TEPEDELENLİ ALİ PAŞA
Yanya valisi.
Döneminde ortaya çıkan âyanlardan
KAVALALI MEHMED ALİ PAŞA
Mısır valisi ve kendi adıyla anılan hânedanın kurucusu.
Fransa adına İstanbul'a gelerek III. Selim'le görüşen kişi
JAUBERT, Pierre-Amédée
Fransız seyyahı ve şarkiyatçısı.
Şehzadeliğini geçirdiği yer
ŞİMŞİRLİK
Sancağa çıkma sisteminin kaldırılmasından sonra şehzadelerin ve hal‘edilmiş padişahların Topkapı Sarayı’nda kapatıldığı, kafes de denilen yer, daire.
Mahlası
İLHÂMÎ
Osmanlı padişahlarından III. Selim’in şiirlerinde kullandığı mahlas.
Müntesibi olduğu tarikat
MEVLEVİYYE
Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî’ye (ö. 672/1273) nisbet edilen tarikat.
Teveccüh gösterdiği Yenikapı Mevlevîhânesi şeyhlerinden
ALİ NUTKÎ DEDE
Mevlevî şeyhi, şair ve bestekâr.
Sık sık ziyaret ettiği, faaliyetlerini takip ettiği mevlevîhâne
YENİKAPI MEVLEVÎHÂNESİ
İstanbul’da Mevlânâkapı dışında XVI. yüzyılın sonunda kurulan ve Mevlevî kültürünün gelişiminde önemli yeri olan mevlevîhâne.
Sık sık ziyaret ettiği, faaliyetlerini takip ettiği mevlevîhâne
GALATA MEVLEVÎHÂNESİ
Galata’da 1491’de kurulan İstanbul’daki en eski Mevlevî âsitânesi.
Yeniden yaptırdığı mevlevîhâne
KASIMPAŞA MEVLEVÎHÂNESİ
İstanbul Kasımpaşa’da 1625 yılı civarında tesis edilen tekke.
Döneminde yapılan yenilik ve reformlara, kurulan orduya ve hazineye verilen ad
NİZÂM-ı CEDÎD
III. Selim zamanında yenilenme ve yeniden yapılanma dönemi (1792-1807).
Döneminde açılan eğitim kurumu
MÜHENDİSHÂNE-i BERRÎ-i HÜMÂYUN
Mühendis yetiştirmek üzere 1795 yılında açılan mektep.
Döneminde faaliyet gösteren ve tercüme ettirdiği bazı eserleri basan matbaa
RÂŞİD EFENDİ MATBAASI
İstanbul’da Müteferrika’dan sonra faaliyet gösteren ikinci matbaa (1782-1797).
Döneminde Hicaz bölgesinde etkin olan akım
VEHHÂBÎLİK
Muhammed b. Abdülvehhâb’a (ö. 1206/1792) nisbet edilen dinî-siyasî akım.
Döneminde yapılan antlaşma
ZİŞTOVİ ANTLAŞMASI
1787’de başlayan Osmanlı-Rus-Avusturya savaşı sonunda 4 Ağustos 1791’de Avusturya ile yapılan barış antlaşması.
Dönemini sona erdiren isyan
KABAKÇI İSYANI
Nizâm-ı Cedîd ve III. Selim devrini sona erdiren isyan.
III. Selim’i tekrar tahta çıkarmak için harekete geçen, öldürülmesi üzerine IV. Mustafa’nın yerine II. Mahmud’un tahta çıkışını sağlayan kişi
ALEMDAR MUSTAFA PAŞA
Rusçuk âyanı, sadrazam.
III. Selim'i tekrar tahta çıkarmak isteyen devlet adamı
RÂMİZ ABDULLAH PAŞA
Osmanlı kaptan-ı deryâsı.
İstanbul’da yaptırdığı külliye
SELİMİYE CAMİİ ve KÜLLİYESİ
İstanbul’da XIX. yüzyılın başlarında inşa edilen külliye.
İstanbul'da yaptırdığı külliyenin parçası olan tekke
SELİMİYE TEKKESİ
İstanbul’da XIX. yüzyılın başlarında inşa edilen tekke.
Yaptırdığı Üsküdar’daki Selimiye Nakşibendî Dergâhı şeyhliğine tayin olunan kişi
ALİ BEHCET EFENDİ
Mutasavvıf, Nakşibendî ve Mevlevî şeyhi.
Yeni kurulan askerî birlikler için İstanbul’da yaptırılan kışla
SELİMİYE KIŞLASI
İstanbul’da XIX. yüzyılın ilk yarısında inşa edilen kışla.
Defnedildiği türbenin bulunduğu yer
LÂLELİ KÜLLİYESİ
İstanbul’da XVIII. yüzyılda inşa edilen külliye.
Yaptığı vakıflarla zenginleştirip düzenli hale getirdiği kütüphane
LÂLELİ KÜTÜPHANESİ
Sultan III. Mustafa’nın İstanbul’un Lâleli semtindeki külliye içinde bulunan medresesinde kurduğu kütüphane.
Annesi Mihrişah Sultan'ın yaptırdığı kışla ve cami
HUMBARAHANE KIŞLASI ve CAMİİ
İstanbul’da Haliç kıyısında XVIII. yüzyılın sonlarına ait kışla ve cami.
Annesi Mihrişah Sultan'ın yaptırdığı külliye
MİHRİŞAH VÂLİDE SULTAN KÜLLİYESİ
İstanbul Eyüp’te XVIII. yüzyılın sonunda yapılan külliye.
Ablası Şah Sultan'ın yaptırdığı külliye
ŞAH SULTAN KÜLLİYESİ
Eyüp’te XVIII. yüzyılın sonunda inşa edilen külliye.
Ablası Beyhan Sultan'ın Boğaziçi Akıntıburnu'nda yaptırdığı çeşme
BEYHAN SULTAN ÇEŞMESİ
İstanbul Boğaziçi’nde XIX. yüzyıl başlarına ait çeşme.
Himaye ettiği şair
ŞEYH GALİB
Klasik Türk şiirinin son dönem büyük şairlerinden.
Döneminin şairlerinden
SÜNBÜLZÂDE VEHBÎ
Divan şairi.
Döneminin şairlerinden
NÂŞİD
Şair ve hattat, devlet adamı.
Döneminin şairlerinden
ENDERUNLU FÂZIL
Mahallîleşme eğilimini ileri bir safhaya götüren divan şairi.
Döneminin şairlerinden
ENDERUNLU VÂSIF
Divan şiirinin daha çok şarkılarıyla tanınan son temsilcilerinden.
Şiirlerini bestelediği şair
NAZÎM
Na‘tlarıyla tanınan divan şairi, mûsikişinas.
Huzurunda sanatını icra eden saz şairi
ŞEM‘Î, Konyalı
Saz şairi.
İsteği üzerine mûsiki yazısı sistemi geliştiren mûsikişinas
ABDÜLBÂKİ NÂSIR DEDE
Mevlevî şeyhi, mûsikişinas ve şair.
İsteği üzerine mûsiki yazısı sistemi geliştiren mûsikişinas
LİMONCİYAN, Hamparsum
Kendi adıyla anılan notanın mûcidi, Osmanlı bestekârı ve mûsiki hocası.
Himaye ettiği bestekâr
İSMÂİL DEDE EFENDİ, Hamâmîzâde
Türk mûsikisi bestekârı ve hânende.
Döneminin mûsikişinaslarından
MEHMED EFENDİ, Kömürcüzâde
XIX. yüzyıl Türk mûsikisi bestekârı ve icracısı.
Döneminin mûsikişinaslarından
ŞÂKİR AĞA
Türk mûsikisi bestekârı, hânende.
Terkip ettiği makam
SÛZİDİLÂRÂ
Türk mûsikisinde bir makam.
Terkip ettiği makam
ARAZBAR-BÛSELİK
Türk mûsikisinde birleşik bir makam.
Terkip ettiği makam
EVC-ÂRÂ
Türk mûsikisinde bir birleşik makam.
Terkip ettiği makam
ACEM-BÛSELİK
Türk mûsikisinde bir birleşik makam.
Terkip ettiği makam
PESENDÎDE
Türk mûsikisinde bir birleşik makam.
Terkip ettiği makam
ŞEVKEFZÂ
Türk mûsikisinde bir birleşik makam.
Resmini yapan hattat
RÂKIM EFENDİ, Mustafa
XIX. yüzyılın ekol sahibi celî sülüs hattatı.
