https://islamansiklopedisi.org.tr/abdullah-b-erkam
Hz. Peygamber’in anne tarafından akrabasıdır. Mekke’nin fethi sırasında müslüman oldu ve vahiy kâtipleri arasında yer aldı. Bilhassa hükümdarlardan gelen mektupların okunması, saklanması, cevaplarının hazırlanmasında Hz. Peygamber’e hizmet etti ve onun güvenini kazandı. Bundan dolayı Abdullah’ın yazdığı bazı cevabî mektupları Peygamber’in tekrar okutmaya bile lüzum görmediği rivayet edilir. Nitekim bu sadakat ve samimiyetin mükâfatı olmak üzere Hz. Peygamber Hayber ganimetlerinden kendisine 50 vesk vermiştir. Diplomatik yazışmaları idare etme görevine Ebû Bekir’in hilâfet yıllarında da devam etti. Halife Ömer tarafından beytülmâl emirliğine (hazine müdürlüğü) tayin edildi. Halife, Abdullah’ın kabiliyet ve doğruluğuna hayran olduğunu, hatta onun kadar Allah’tan korkan birini daha görmediğini söylerdi. Hz. Osman devrinde de bir müddet hazine müdürlüğü yaptı. Daha sonra kendi isteğiyle bu görevden ayrıldı. Yaptığı hizmetlerden dolayı Halife Osman tarafından kendisine verilmek istenen 30.000 dirhemi, bu işi Allah rızası için yaptığını belirterek almadı. Hayatının sonlarında gözlerini kaybeden Abdullah, Hz. Osman’ın halifeliği sırasında (644-656) Medine’de vefat etmiştir.
Abdullah b. Erkam Hz. Peygamber’den hadis rivayet etmiştir. Kendisinden de Abdullah b. Utbe b. Mes‘ûd, Yezîd b. Katâde ve Urve rivayette bulunmuşlardır. Onun bir hadisi Ahmed b. Hanbel’in Müsned’inde (III, 483; IV, 35) mükerrer olarak yer almıştır.
BİBLİYOGRAFYA
Vâkıdî, el-Meġāzî, II, 721.
Müsned, III, 483; IV, 35.
İbnü’l-Esîr, Üsdü’l-ġābe (Bennâ), III, 172-174.
Zehebî, Aʿlâmü’n-nübelâʾ, II, 482-483.
İbn Hacer, el-İṣâbe, II, 273.
M. Âsım Köksal, İslâm Tarihi: Hz. Muhammed (a.s.) ve İslâmiyet, Medine Devri, İstanbul 1981, I, 184-185.
M. Mustafa el-A‘zamî, Küttâbü’n-Nebî, Riyad 1401/1981, s. 76-78.
“Abdullah b. Erkam”, İTA, II, 225.
