STERN, Samuel Miklos

Macaristan’ın Tab şehrinde doğdu ve üç yaşında babasını kaybetti. Mektebe başlamadan önce annesinden İbrânîce okumayı öğrendi. Grek ve Latin klasiklerine dayalı bir öğrenimin yanında geleneksel yahudi eğitimi aldı. On altı yaşında kendi kendine Arapça çalışmaya başladı. 1939 yılında Kudüs’e gidip Hebrew Üniversitesi’ne girdi ve burada D. H. Baneth, E. Schau, H. J. Polotsky, Julius Guttmann, Leon Roth, H. P. Pflaum-Peri, S. D. Goitein gibi hocalardan şarkiyat ve Romanistik okudu. Ancak II. Dünya Savaşı sırasında yaptığı askerlik görevinden dolayı okumasına üç yıl ara verdiği için diplomasını 1947’de alabildi. Ertesi yıl İngiltere’ye giderek Oxford Üniversitesi’nde Sir Hamilton Alexander Roskeen Gibb’in doktora öğrencisi oldu ve 1950’de eski Endülüs müveşşahları üzerine hazırladığı teziyle doktorasını tamamladı.

1951’de The Encyclopaedia of Islam’ın ikinci edisyonuna genel sekreter tayin edilen Stern, bu görevini beş yıl kadar sürdürdükten sonra Oxford’da bulunan Ashmolean Müzesi’nde Doğu sikkeleri sorumlusu yardımcılığına, 1958’de Oxford Üniversitesi All Souls College’da araştırma görevliliğine ve 1965’te buna ilâveten Doğu İncelemeleri Fakültesi’nde İslâm medeniyeti tarihi öğretim üyeliğine getirildi. Oxford Üniversitesi’nde çalıştığı dönemde ülke içinde ve dışındaki birçok üniversiteden aldığı davetler üzerine çeşitli konferanslar veren Stern Kudüs, Philadelphia, Leiden, Manchester ve Harvard gibi üniversitelerden gelen hocalık tekliflerini kabul etmedi. 29 Ekim 1969’da geçirdiği şiddetli bir astım krizi sonucu öldü. Tel Aviv Üniversitesi Israel Oriental Studies’in II. cildini (1972) onun hâtırasına adamıştır.

Stern daha çok İslâm tarihi, felsefesi, edebiyatı, sanatı, sikkeleri ve İbrânî felsefesi, edebiyatı alanlarında irili ufaklı 254 eser yazmıştır; bunların çoğu makale halindedir. Makalelerinin ve kitaplarının dışında birçok ansiklopedi maddesi (The Encyclopaedia of Islam [EI²], Encyclopedia Britannica, Cassel’s Encyclopaedia of Literature) ve kitap tanıtım-eleştiri yazısı bulunmaktadır. Üzerinde adının yer aldığı kitapların bazıları ise editörlüğünü veya ortak editörlüğünü yaptığı, içine kendi çalışmalarını da dahil ettiği toplu yayınlardır. Diğer bazıları da ölümünden sonra tekrar yayımlanan seçilmiş eski makalelerinden oluşmaktadır. Onun özellikle Endülüs Arap ve İbrânî müveşşahlarının İspanyolca yazılmış son dizeleri (harce) üzerine yaptığı çalışma bir keşif niteliğindedir. Stern bu eserinde, kullanılan İspanyolca’nın birçok Arapça kelime içeren Mozarap lehçesi olduğunu ortaya koymuştur (Sela, s. 265).

Eserleri. 1. Les chansons mozarabes: les vers finaux (kharjas) en espagnol dans les muwashshas arabes et hebreux (Palermo 1953; Oxford 1964).

2. Isaac Israeli: a Neoplatonic Philosopher of the Early Tenth Century (Alexander Altman ile birlikte, Oxford 1958).

3. The First Appearance of Ismailism in Iran (Teheran 1961).

4. Fatimid Decrees: Original Documents from the Fatimid Chancery (London 1964).

5. Documents from Islamic Chanceries (Oxford 1965). Editörlüğünü yaptığı bu eserde “Two Ayyubid Decrees from Sinai” isimli bir makalesi bulunmaktadır (s. 9-38).

6. Aristotle on the World-State (Oxford 1970 [Eserde baskı tarihi yanlışlıkla 1968 olarak gösterilmiştir]).

7. The Islamic City. A Colloquium (Oxford 1970). Albert Habib Hourani ile birlikte editörlüğünü yaptığı eser, 1965’te Oxford’da Yakındoğu Tarihi Grubu tarafından gerçekleştirilen toplantıda sunulan tebliğlerden oluşmaktadır. Stern’in bu eserde “The constitution of the Islamic city” adlı bir makalesi bulunmaktadır (s. 25-50).

8. Three Unknown Buddhist Stories in an Arabic Version (Sophie Walzer ile birlikte, Oxford-Columbia 1971).

9. Islamic Philosophy and the Classical Tradition. Essays Presented by his Friends and Pupils to Richard Walzer on his Seventieth Birthday (Oxford 1972). Editörlüğünü Albert Habib Hourani ve Vivian Brown ile birlikte yaptığı eserde “Abū ʿĪsā ibn al-Munajjim’s Chronography” adlı bir makalesi yer almaktadır (s. 437-466).

10. Hispano-Arabic Strophic Poetry: Studies (ed. L. P. Harvey, Oxford 1974). Doktora tezinin bir özetiyle aynı konuda yayımladığı Fransızca ve İtalyanca dört makalesinin İngilizce tercümeleridir.

11. Studies in Early Ismāʿīlism (Jerusalem-Leiden 1983).

12. Medieval Arabic and Hebrew Thought (ed. F. W. Zimmermann, London 1983).

13. History and Culture in the Medieval Muslim World (London 1984).

14. Coins and Documents from the Medieval Middle East (London 1986).

Stern ayrıca, C. R. Barber ile birlikte Ignaz Goldziher’in Muhammedanische Studien adlı eserinin İngilizce tercümesini yapmıştır (Muslim Studies-Muhammedanische Studien, I-II, London 1967-1971).

Bu madde TDV İslâm Ansiklopedisi’nin 2009 yılında İstanbul’da basılan 37. cildinde, 429-430 numaralı sayfalarda yer almıştır. Matbu nüshayı pdf dosyası olarak indirmek için tıklayınız.