SELLÛM, Dâvûd

5 Ağustos 1930 tarihinde Bağdat’ta doğdu. Orta öğrenimden sonra lisenin edebiyat bölümünden mezun oldu. 1949’da Edebiyat Fakültesi’ne girdi. 1953’te burayı bitirince kendi imkânlarıyla gittiği İngiltere’de Londra Üniversitesi’nin Doğu Araştırmaları Merkezi’nde yüksek öğrenimine başladı. 1956’da Teṭavvürü’l-fikreti ve’l-üslûb fi’l-edebi’l-ʿIrâḳī fi’l-ḳarneyn 19-20 adıyla yüksek lisansını, 1958’de el-Muvâzene beyne ârâʾi Ṭâhâ Ḥüseyn ve’r-rivâʾiyyîne’l-ġarbiyyîn adlı çalışması ile de doktora öğrenimini tamamlayıp doktor unvanını aldı. 1958 Irak devriminden önce ülkesine döndü.

1958’de Bağdat Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nde öğretim görevlisi olarak başladığı akademik hayatını 1964’te yardımcı doçent, 1967’de doçent ve 1972’den itibaren profesör olarak sürdürdü. 1961-1963 yıllarında Almanya Berlin Humboldt Üniversitesi Asya ve Afrika Dilleri Merkezi’nde, 1971-1974 arasında Nijerya’da İbadan Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’ne bağlı Arap Dili Bölümü’nde ders verdi. 1975 ve 1985’te Bağdat Üniversitesi’nde Arap dili ve edebiyatı bölüm başkanlığını üstlendi. 1992-1996 yıllarında Tikrît Üniversitesi Eğitim Fakültesi’nde hoca olarak görev yaptı ve buradan emekliye ayrıldı. Emekliliğinden sonra 1996-1997’de Ürdün’de Âl-i Beyt Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Arap Dili Bölümü’nde, 1997-2000 yıllarında Ürdün-Cereş Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arap Dili ve Edebiyatı Bölümü’nde dersler verdi. 2002 yılında Irak’a döndü ve Bağdat Üniversitesi Eğitim Fakültesi’nde öğretim faaliyetine yeniden başladı. 2008’de Mecelletü Külliyyeti’t-terbiye Yayın Kurulu başkanlığına getirildi. Bu görevinden ayrıldıktan iki yıl sonra Tikrît’te 28 Ağustos 2010 tarihinde vefat etti.

Dâvûd Sellûm’un ailesi de edebiyatla ilgilenmiştir. Yedi çocuğundan biri olan resim sanatçısı kızı Asîl Dâvûd Sellûm, Bağdat’ın Kerrâde semtinde çocuklara yönelik dergi ve kitaplar çıkaran Sekāfetü’l-etfâl adlı yayınevindeki çalışmaları ile tanınmıştır. Dâvûd Sellûm, Irak’ta özellikle Arap dili ve edebiyatı alanındaki çalışmaları ile önemli bir yere sahiptir. Irak dışında çalıştığı her yerde dille ilgili araştırmalar yapmayı âdeta görev bilmiştir. Özellikle edebî eleştiri ve karşılaştırmalı edebiyat alanlarında çok sayıda eser kaleme almış, birçok kongre ve sempozyum tebliği ile makale hazırlamıştır. Ayrıca birçok akademik tez çalışmasını yönetmiştir.

Eserleri. Edebiyat: Teṭavvürü’l-fikreti ve’l-üslûb fi’l-edebi’l-ʿIrâḳī fi’l-ḳarneyn 19-20 (Bağdat 1959), Maʿa’l-edebi’l-ʿArabiyyi’l-ḳadîm (Necef 1960), el-Edebü’l-muʿâṣır fi’l-ʿIrâḳ li-seneti 1938-1960 (Bağdat 1962), Dirâsetü Kitâbi’l-Eġānî ve menheci müʾellifih (Kahire 1977; Beyrut 1985), Min Âfâḳı’l-edebi’l-muḳāren (Beyrut 1998), el-Merʾe fî ufuḳı’l-edebi’l-ʿArabî (Bağdat 2002), Dirâsât fi’l-edebi’l-muḳāreni’t-taṭbîḳī (Kahire 2003), es-Seriḳātü’l-fenniyye li’l-âs̱âri’l-edebiyye (Bağdat 2005), Es̱erü’l-merʾe fi’l-edebi’l-ʿArabî (Amman 2006), Es̱erü’l-edebi’l-ʿArabî fi’l-edebi’l-Fârisî (Bağdat 2007), Es̱erü’l-fikri’l-ʿArabî ve’l-İslâmî fi’l-âdâbi’l-Evrûbiyye (Bağdat 2008).

Edebî Tenkit: en-Naḳdü’l-edebî (I-II, Bağdat 1967-1968), en-Naḳdü’l-ʿArabiyyü’l-ḳadîm beyne’l-istiḳrâʾ ve’t-teʾlîf (Beyrut 1970), Nuṣûṣu’n-naẓariyyeti’n-naḳdiyye fi’l-ḳarneyni’s̱-s̱âlis̱ ve’r-râbiʿ li’l-hicre (Necef 1971), Maḳālât ʿani’l-Cevâhirî ve âḫarîn (Necef 1971), en-Naḳdü’l-muḳāren ve’d-dirâsâtü’n-naḳdiyye (Musul 1976), Maḳālât fi’n-naḳdi’l-edebî (Kahire 1978), Maḳālât fî târîḫi’n-naḳdi’l-ʿArabî (Beyrut 1981), Şaḫṣiyyâtü Kitâbi’l-Eġānî (Bağdat 1982, Nûrî Hammûdî el-Kaysî ile birlikte), en-Naḳdü’l-menhecî ʿinde’l-Câḥiẓ (Beyrut 1986), Sûsyûlociyye’n-naḳdi’l-ʿArabiyyi’l-ḳadîm (Kahire 2003).

Şiir: Şiʿru Nuṣayb b. Rebâḥ Ebî Mihcen Mevlâ ʿAbdilʿazîz b. Mervân (Bağdat 1967), Şiʿru Yezîd b. Müferriġ el-Ḥimyerî (Bağdat 1968), Şiʿrü’l-Kümeyt b. Zeyd el-Esedî (Bağdat 1969-1970; Beyrut 1986, Nûrî Hammûdî el-Kaysî ile birlikte), Dîvânü Cevâhiri’s-sülûk fî medâʾiḥi’l-mülûk li’ş-şâʿir Hilâl b. Saʿîd b. ʿUrâbe el-Umânî (Beyrut 1979), Es̱erü’l-fikri’l-ġarbî fi’ş-şâʿir Cemîl Ṣıdḳī ez-Zehâvî (Küveyt 1984), eş-Şâʿirü’l-İslâmî taḥte niẓâmi sulṭati’l-ḫilâfeti’l-İslâmiyye (Beyrut 1985), Ebû Riyâş el-Kaysî, Şerḥu Hâşimiyyâti’l-Kümeyt b. Zeyd el-Esedî (Beyrut 1984, 1986; Bağdat 1987, nşr. Nûrî Hammûdî el-Kaysî ile birlikte), el-Ḫaracât fi’l-müveşşaḥâti’l-Endelüsiyyeti’l-muḫteliṭa bi’l-lafaẓâti’l-Esbâniyye (Beyrut 1987, Luis Kastallion ile birlikte), Dîvânü’l-ḥubbi’l-ʿArabî: Dirâse taḳvîmiyye li-şiʿri’l-ġazel (Beyrut 1989), Hâşimiyyâtü’l-Kümeyt (Beyrut 1997).

Hikâye ve Roman: Anistâs el-Kermelî, Ḥikâyât Baġdâdiyye (nşr. Dâvûd Sellûm, Bağdat 1962), Ḳıṣaṣ Baġdâdiyye (Bağdat 1963), Mary Johnston, Ḳalbî ve seyfî (tercüme roman, Bağdat 1966), Kitâbü ḳıṣaṣi’l-ḥayevân fi’l-edebi’l-ʿArabî (Bağdat 1979), Ḥikâyâtü Şehrâzâd (Beyrut 1980, Munâ Muhammed ile birlikte), Ḥikâyât min Kelîle ve Dimne (Beyrut 1980, Munâ Muhammed ile birlikte), el-Ḥikâyâtü’ş-Şaʿbiyye el-ʿIrâḳıyye (Küveyt 1983, 1988), eş-Şaḫṣiyyetü’l-ʿArabiyye fî rivâyâti Emrīka’l-Lâtiniyye (Beyrut 1995), Ḥikâyetü Bayrâm ve Tesbiyeti’l-Bâbiliyye ve es̱eruhâ fi’l-edebeyni’l-ʿArabî ve’l-İngilîzî (İrbid/Ürdün 2000, Hasan Rebâbia ile birlikte), Ḳıṣṣatü’l-İṭâri’l-ʿArabiyye ve es̱eruhâ fi’l-âdâbi’l-ʿÛrûbiyye (İrbid/Ürdün 2000, Hasan Rebâbia ile birlikte).

Sözlük: Muʿcemü lehecâti’l-ḳabâʾil ve’l-emṣâr (I-II, Bağdat 1978, Cemîl Saîd ile birlikte), el-Muʿcemü’l-kâmil fi’l-lehecâti’l-fuṣḥâ (Beyrut 1988), Tertîbü Tuḥfeti’l-erîb bimâ fi’l-Ḳurʾân mine’l-ġarîb li-Es̱îri’d-dîn Ebî Ḥayyân el-Endelüsî (Beyrut 1989, Nûrî Hammûdî el-Kaysî ile birlikte); Muʿcemâtü’l-luġati’l-ʿArabiyyeti’l-müsteʿâre fi’l-luġāti’l-ecnebiyye (I-II, Beyrut 2000, Dâvûd Süleyman el-Anbekî, İn‘âm Dâvûd Sellûm ile birlikte), Kitâbü’l-ʿAyn: Muʿcemü luġavî türâs̱î (Beyrut 2004, alfabetik dizin ve kontrol, Dâvûd Süleyman el-Anbekî, İn‘âm Dâvûd Sellûm ile birlikte).

Diğer Eserleri: Müctemâʿ taḥte’ṣ-ṣavt (sosyal içerikli makaleler, Bağdat 1959), Dirâsetü’l-lehceti’l-ʿArabiyyeti’l-ḳadîme (Lahor 1976), Nuṣûṣü’n-naẓariyyeti’l-belâġıyye (Bağdat 1977, Ömer Hâmid ile birlikte), ed-Duktûr Muḥammed Mendûr ve’l-vesâṭatü’l-fikriyye beyne’ş-şarḳı ve’l-ġarb (Küveyt 1983), Muḥâveletü ḳatli Aḥîḳār el-ʿÂşûrî ve es̱eruhâ fi’l-edebi’l-mesraḥî el-Yûnânî ve’l-ʿArabî (İrbid/Ürdün 2000).

Bu madde TDV İslâm Ansiklopedisi’nin 2019 yılında Ankara’da basılan (gözden geçirilmiş 3. basım) EK-2. cildinde, 492-493 numaralı sayfalarda yer almıştır. Matbu nüshayı pdf dosyası olarak indirmek için tıklayınız.