PERTEV PAŞA KÜTÜPHANESİ

Umûr-ı Mülkiyye (Dahiliye) Nâzırı Pertev Mehmed Said Paşa, Üsküdar Çiçekçi’de şeyhi Ali Behcet Efendi’nin medfun bulunduğu Selimiye Nakşibendî Dergâhı’nda derviş hücreleri ve yemekhane yanında bir de kütüphane yaptırmıştır. Kurulduğu yere nisbetle Selimiye Dergâhı Kütüphanesi olarak da anılır. 1252 (1836) tarihli vakfiyesine göre zengin bir koleksiyona sahip olan kütüphanede oldukça yüksek bir maaşla iki hâfız-ı kütüb görevlendirilmiştir. Pertev Paşa, vakfiyesine koyduğu bir kayıtla her iki hâfız-ı kütübün tekke mensupları arasından seçilmesini, ancak onlardan bu göreve lâyık kimse bulunamadığında dışarıdan emin kimselerin görevlendirilebileceğini belirtmiştir. Bu sebeple kütüphanenin kuruluşunda birinci hâfız-ı kütüblüğe tekkenin şeyhi İbrâhim Hayrânî Efendi, ikincisine de şeyhi Ali Behcet Efendi’nin akrabalarından Hattat İbrâhim Efendi tayin edilmiştir. Bir mücellidin de görevli olduğu Pertev Paşa Kütüphanesi’nde 665 yazma ve kırk yedi basma eser mevcuttur. Bir tekke kütüphanesi olmasına rağmen tasavvufî eserlerin yanı sıra dinî ilimlerle ilgili kitaplar büyük bir yekün tutmaktadır (Süleymaniye Ktp., Yazma Bağışlar, nr. 2431). Kütüphanenin katalogu Defter-i Kütübhâne-i Selîmiye adıyla basılmıştır (İstanbul 1311). Pertev Paşa Kütüphanesi tekkelerin kapatılmasından sonra Millet Kütüphanesi’ne götürülmüş, 1963 yılında Süleymaniye Kütüphanesi’ne nakledilmiştir. Bugün Çiçekçi Camii’nin meşrutası olarak kullanılan bina (Haskan, II, 948) yığma taştan dikdörtgen şeklinde yapılmış olup bir girişle okuma salonundan ibarettir.

Bu madde TDV İslâm Ansiklopedisi’nin 2007 yılında İstanbul’da basılan 34. cildinde, 238 numaralı sayfada yer almıştır. Matbu nüshayı pdf dosyası olarak indirmek için tıklayınız.