MURAD AĞA, Şeştârî

1019’da (1610) doğdu. Aslen Nahcıvanlı bir Âzerî’dir. Sultan IV. Murad’ın Revan seferinden sonra İstanbul’a getirdiği on iki sanatkâr arasında yer alan Murad Ağa onu sâzende olan bu sanatkâr grubunun iki hânendesinden biridir. Evliya Çelebi onun çârtâ (çârtâr), Behcetî Hüseyin şeştâ, Ebûishakzâde Esad Efendi şeştâr çaldığından bahseder ve şeştâr ustası olmasından dolayı mûsikişinaslar arasında Şeştârî Murad Ağa olarak tanınır. Şöhretinin en parlak zamanı IV. Murad ile (1623-1640) IV. Mehmed (1648-1687) devirleri arasıdır. İstanbul’a gelince Beşiktaş semtine yerleşti ve daha sonra burada vefat etti. Hezargradlı Hüseyin Behcetî vefatına, “İtdi âheng-i fenâ hayf bem-i sâz-ı Murâd” mısraını tarih düşürmüştür (Ergun, II, 785).

Murad Ağa, tabii ses güzelliğinin yanı sıra şeştârîliği ve özellikle bestelediği eserlerle dönemin önemli mûsikişinasları arasında yer almıştır. Doğduğu yörede almaya başladığı ilk mûsiki bilgilerini İstanbul’da çeşitli hocalardan aldığı derslerle ilerleterek üstat seviyesine ulaştı. Behcetî’nin tarih manzumesinde şairliğinden de söz edilen Murad Ağa’nın beste, nakış ve şarkı formlarında 100’e yakın eser bestelediği Atrabü’l-âsâr’da kaydedilmiştir. Günümüze bunlardan sadece kârçe, beste ve semâi formlarında hepsinin de sözleri Farsça olan beş bestesi ulaşmıştır. Bazı güfte mecmualarında bu eserlerin bir kısmının Abdülkādir-i Merâgī adına kaydedildiği görülmektedir.

BİBLİYOGRAFYA

Evliya Çelebi, Seyahatnâme, I, 637.

Ebûishakzâde Esad Efendi, Atrabü’l-âsâr, İÜ Ktp., TY, nr. 6204, vr. 29^b.

Suphi Ezgi, Nazarî-Amelî Türk Musikisi, İstanbul 1940, III, 155-157; IV, 19-24.

Ergun, Türk Şairleri, II, 785.

Hüseyin Sadeddin Arel, Türk Musikisi Kimindir?, Ankara 1988, s. 5.

a.mlf., “Türk Bestekârlarının Terceme-i Halleri”, MM, sy. 19 (1950), s. 10.

TSM Sözlü Eserler, s. 51, 97, 246, 247, 346.

Özalp, Türk Mûsikîsi Tarihi, I, 356, 381-382.

Hayri Yenigün, “IV. Sultan Murad Devrinin Lâdînî Bestekârları”, MM, sy. 136 (1959), s. 104; sy. 137 (1959), s. 137.

İsmail Hakkı Uzunçarşılı, “Osmanlılar Zamanında Saraylarda Musiki Hayatı”, TTK Belleten, XLI/161 (1977), s. 90.

Öztuna, BTMA, II, 68-69.