İBN SÜFYÂN

Kayrevan’da muhtemelen Hevvâriyyûn diye anılan köyde doğdu (Yâkūt, V, 419). Ebü’l-Hasan Ali b. Muhammed el-Kābisî’den fıkıh tahsil etti ve Mâlikî mezhebinde ileri bir seviyeye ulaştı. Mısır’a giderek İsmâil b. Muhammed el-Mehrî’den Verş’in rivayetiyle Nâfi‘ b. Abdurrahman’ın kıraatini okudu. 380 (990) yılından önce Ebü’t-Tayyib İbn Galbûn’un derslerine devam ederek kıraatlere ait rivayetleri arz yoluyla öğrendi. Mısır’dan Kayrevan’a dönen İbn Süfyân, kıraat ilminde Ya‘kūb b. Saîd el-Hevvârî ve Kerdem b. Abdullah’tan da istifade etti. Zamanında kıraat sahasında çevrenin en tanınmış âlimi olarak bilinen İbn Süfyân’ın ayrıca hesap ve hendeseye de önem verdiği anlaşılmaktadır. Kıraat ilminde Ebü’l-Abbas el-Mehdevî, Ebû Bekir el-Kasrî ve Ebü’l-Hasan Ali b. Acemî gibi şahsiyetler kendisinden faydalanmış; Hâtim b. Muhammed, Ebü’l-Abbas İbnü’d-Delâî ve diğerleri de ondan hadis rivayet etmişlerdir. 403’te (1012-13) Tunus’un Mehdiye şehrine gitti; burada Ebû Muhammed Abdullah b. Hazrec, Ebû Hafs Ömer b. Hasan en-Nefûsî gibi âlimler kendisinden kıraat öğrendiler ve eserlerini okudular. İbn Süfyân, 413 (1022) yılında hac görevini yerine getirdi ve bir yıl kadar Mekke’de mücâvir olarak kaldı. Daha sonra Medine’ye gitti; 1 Safer 415’te (14 Nisan 1024) burada vefat etti ve Bakī‘ Mezarlığı’na defnedildi.

Eserleri. İbn Süfyân’ın şöhretini sağlayan eseri el-Hâdî fi’l-ḳırâʾâti’s-sebʿ adını taşımakta olup Süleymaniye Kütüphanesi’nde iki yazma nüshası bulunmaktadır (Fâtih, nr. 61, 102 varak; Ayasofya, nr. 59, vr. 1^a-39^b). Kaynaklarda adı geçen diğer eserleri de şunlardır: İḫtilâfü ḳurrâʾi’l-emṣâr fî ʿadedi âyi’l-Ḳurʾân, el-İrşâd fî meẕhebi’l-ḳurrâʾ, et-Teẕkire fi’l-ḳırâʾât (son iki eseri yalnız Mahlûf zikretmektedir).

Bu madde TDV İslâm Ansiklopedisi’nin 1999 yılında İstanbul’da basılan 20. cildinde, 362-363 numaralı sayfalarda yer almıştır. Matbu nüshayı pdf dosyası olarak indirmek için tıklayınız.