GÜZELYAZICI, Abdurrahman Şeref

6 Mayıs 1904’te Selânik’in Petriç kasabasında doğdu. Babası Petriç müderrisi İbrâhim Edhem Efendi, annesi müderris ve hattat Hacı Ali Siyâmi Efendi’nin kızı Latife Hanım’dır. Dört yaşında iken babasını, dokuz yaşında iken annesini kaybeden Abdurrahman Şeref, Balkan Savaşı’ndan dolayı ağabeyi Abdullah Hulûsi ile birlikte Tekirdağ’ın Saray kasabasına göç etti (1912). İlk öğrenimini Petriç’te ve Saray’da yaptı. Daha sonra İstanbul’a giderek Dârü’l-hilâfeti’l-aliyye Medresesi’ni (1924) ve Dârülfünun İlâhiyat Fakültesi’ni (1927) bitirdi. Bu arada Süleymaniye Kütüphanesi’nde açılan kütüphanecilik kursuna da katıldı.

Abdurrahman Şeref memuriyet hayatına Millet Kütüphanesi’nde başladı (1927); ayrıca Murad Molla ve Süleymaniye kütüphanelerinde de çalıştı. Ortaokul ve liselerde Türkçe, edebiyat ve din bilgisi öğretmenliği yaptı. 1948 yılında başlatılan İmam-Hatip mekteplerinin yeniden açılması çalışmalarına katkıda bulunduğu gibi İstanbul İmam-Hatip Okulu’nda tefsir, usûl-i fıkıh, hadis ve usûl-i hadîs dersleri verdi. 1950’de İstanbul İl Müftülüğü murakıplığına tayin edilen Güzelyazıcı Şehzade, Vâlide (Aksaray), Beyazıt ve Fatih camilerinde vâizlik, 1963-1968 yılları arasında Fatih Camii’nde fahrî hatiplik görevlerinde bulundu. 1972’de getirildiği İstanbul müftülüğü görevini ömrünün sonuna kadar sürdürdü. 15 Mayıs 1978’de İstanbul’da vefat etti ve Edirnekapı Şehitliği’nde mürşidi, Nakşibendî şeyhi Serezli Hacı Hasîb Efendi’nin yanına defnedildi. Güzelyazıcı’nın iki evliliğinden yedi çocuğu olmuştur.

Geniş bir kültür birikimine sahip iyi bir hatip ve başarılı bir şair olan Güzelyazıcı’nın çok yönlü yetişmesinde, son devir Osmanlı âlim ve meşâyihini, edip ve şairlerini yakından tanımasının önemli rolü vardır. Medrese ve tekke kültürünü sanat ve edebiyatla birleştirip zenginleştirdiğinden vaazlarında doyurucu olmuştur. Özellikle pazar günleri ikindi namazından sonra Beyazıt Camii’nde verdiği vaazlarda kültür seviyesi yüksek bir cemaate hitap ederken esas amacı üniversite gençliğini aydınlatmaktı. Güzelyazıcı’nın, Nûr sûresinin 39-40. âyetlerini esas alan ve yıllarca devam eden vaazları, küfrün psikolojisini veciz bir üslûpla sergilediği ve ateizmin çıkmazlarını ortaya koyduğu için yüksek tahsil gençliği üzerinde çok etkili olmuştur.

Eserleri. 1. Eylül Yaprakları (İstanbul 1938). Daha çok gençlik dönemine ait şiirlerin yer aldığı bu eserini Güzelyazıcı hocası Tâhirülmevlevî’ye ithaf etmiştir. Başarılı sayılan şiirlerin çoğu hece, bir kısmı da aruz vezniyle yazılmıştır.

2. Gönül Yolcuları (İstanbul 1944). Yine hece ve aruz vezniyle kaleme aldığı gazel ve şarkılardan oluşan bir şiir kitabıdır.

3. Ehl-i Sünnet İnanışının Değişmez Metinleri (İstanbul 1947). Müellif bu eserinde el-Fıḳhü’l-ekber, el-ʿAḳāʾidü’l-Aḍudiyye, el-ʿAḳāʾidü’n-Nesefî, el-Ḳaṣîdetü’n-nûniyye ve el-Emâlî gibi temel akaid risâlelerinden faydalanmak suretiyle Ehl-i sünnet akîdesinin esaslarını 137 madde halinde özetlemiş ve halkın din adına bid‘at ve hurafeye sapmasını önlemeye çalışmıştır.

4. Din Dersleri (İstanbul 1956). Güzelyazıcı’nın, 1950 yılından itibaren Çapa Öğretmen Okulu’nda vermeye başladığı din bilgisi derslerini dikkate alarak hazırladığı bu eseri bir ders kitabından çok daha kapsamlıdır. Eserini iki cilt halinde tasarlayan müellif, I. ciltte “Âmentü”de ifadesini bulan iman esaslarını işlemişse de II. cildin yazımını gerçekleştirememiştir.

5. Fatih Minberinden Mü’minlere Hutbeler (I-II, İstanbul 1966, 1970). 1963-1968 yılları arasında Fatih Camii’nde okuduğu hutbeleri ihtiva eden bu eserde aşk derecesinde bir iman ve ihlâsın, takvâ ölçüsünde bir dindarlığın, İslâm ahlâk ve fazilet anlayışının insana kazandırdığı mutluluğun her fırsatta vurgulandığı görülmektedir.

Güzelyazıcı’nın bunlardan başka henüz yayımlanmamış Dîvân-ı Şeref, Bahar Dalları, Hakikat Çiçekleri, Telden Tele ve Abdülhak Hâmid’in Makber’ine nazîre olarak yazılmış Mezar adlı şiir kitapları ile Yeni Türk Aruzu, Ruh Hakkında Söylenenler, Rüyalar ve Tabirler, Hakikat ve Görüşler adlı araştırmaları vardır.

Bu madde TDV İslâm Ansiklopedisi’nin 1996 yılında İstanbul’da basılan 14. cildinde, 331-332 numaralı sayfalarda yer almıştır. Matbu nüshayı pdf dosyası olarak indirmek için tıklayınız.