GÜRTAŞ, Ahmet

Konya’nın Beyşehir ilçesine bağlı Doğanbey kasabasında doğdu. Üç kuşak öncesine kadar Ağıllıoğulları (Akıllıoğulları’nın mahallî söylenişi olmalı) diye anılan geniş bir sülâleye mensuptur. Dedesinden itibaren aile Hâre kelimesinden gelen Herelioğulları lakabıyla tanınmıştır. Ahmet Gürtaş ilkokulu bitirdiği yıl hâfızlığını tamamladı. 1953’te babası tarafından İzmir Kestanepazarı Camii Külliyesi’ndeki Kur’an kursuna yerleştirildi ve İzmir İmam-Hatip Okulu’nda öğrenime başladı. 1955-1956 öğretim yılında naklen Konya İmam-Hatip Okulu’na geçti, 1960’ta buradan mezun oldu. İmam-Hatip Okulu’nda iken yalnız derslerle yetinmeyip kendini daha iyi yetiştirmek için üst sınıftaki Hayreddin Karaman ve dışarıda İbrahim Atay, Abdülmecit Ünlükul ve Hacıveyiszâde Mustafa Kurucu gibi bazı hocalardan ders aldı.

1960’ta İstanbul Yüksek İslâm Enstitüsü’ne kaydoldu. Buradaki talebeliği sırasında Beşiktaş Müftülüğü’ne bağlı Cavit Ağa Camii’nde imam-hatiplik yaptı. İki dönem talebe cemiyeti başkanlığına seçildi. 1964’te mezun olmasının ardından iki yıl Balıkesir İmam-Hatip Okulu’nda öğretmenlik ve bir süre müdür yardımcılığı yaptı. 1966’da Konya Yüksek İslâm Enstitüsü’ne Arap dili ve edebiyatı stajyer öğretmeni olarak tayin edildi. 1967-1969 yıllarında hazırladığı tezle aynı kurumda hoca oldu. Bu sırada Konya’daki en eski hayır kuruluşu olan Türk Anadolu Vakfı’nın (1972) kurulmasına öncülük etti. 1972-1974 yıllarında askerlik görevini yerine getirdi. 1980’de Millî Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu üyeliğinde bulundu. 1982-1984 yıllarında Diyanet İşleri başkan yardımcılığı yaptı. 1984 yılında devlet memurluğundan ayrılarak Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi kurucu genel müdürlüğüne atandı. Mart 1986’da Sosyal Sigortalar Kurumu’ndan emekliye ayrılarak bu görevini sürdürdü. Burada ansiklopedinin alt yapı çalışmalarını gerçekleştirdi ve I. cildi yayıma hazır hale getirdi. Kurumun yönetim statüsü değişince 1988 Ağustosunda ayrılmak durumunda kaldı. 1989 Nisanında emekliliğini iptal ettirerek Devlet Bakanlığı’nda müşavir olarak yeniden çalışmaya başladı.

1989’da Selçuk Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Arap Dili ve Belâgatı Anabilim Dalı’na öğretim görevlisi olarak tayin edildi. 1991’de doktora çalışmasına başladı. Ayrıca Diyanet İşleri Başkanlığı Selçuk Eğitim Merkezi’nde bazı dersler okuttu. Bu arada Devlet Bakanlığı’ndaki müşavirlik görevini 1993 yılına kadar devam ettirdi. Ardından Türkiye Diyanet Vakfı Yayın Danışma Kurulu üyeliği görevini üstlendi. Bir ara Ankara’da bulunan Türkiye İlâhiyat Tedrisatına Yardım Eden Dernekler Federasyonu’nda başkanlık yaptı. 1994’te “Atatürk ve Din Eğitimi” adlı tez çalışmasıyla doktor unvanını aldı ve aynı yıl yardımcı doçentliğe tayin edildi. 8 Kasım 1999’da doçent olan Gürtaş hemen ardından hastalandı. Selçuk Üniversitesi Hastahanesi’nde ameliyat edildiyse de 8 Aralık 1999’da vefat etti ve ertesi gün (1 Ramazan 1420) doğum yeri olan Doğanbey’de defnedildi. Selçuk Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi’nin 9. sayısıyla (1999) İslâm Araştırmaları Dergisi’nin 10. sayısı (2003) onun anısına ithaf edilmiştir.

Eserleri: Liseler İçin Din Bilgisi (I-II, İstanbul 1968-1970, 1971, 1976, Mustafa Uzunpostalcı ile birlikte); İmam-Hatip Liseleri İçin Arapça (İstanbul 1976, Mustafa Uzunpostalcı ve İsmet Ersöz’le birlikte); Ortaokullar İçin Din Bilgisi (I-II, İstanbul 1976, Mustafa Uzunpostalcı ile birlikte); Mezhepsizlik Yaygarası (İstanbul 1977); Arapça Öğretiminde Temel Bilgiler (İstanbul 1978); Çağdaş Arapça (I-IV, İstanbul 1985, Ahmet Yılmaz’la birlikte); Kur’an Okumayı Öğreniyorum (İstanbul 1993, 1998, 2011); Atatürk ve Din Eğitimi (Ankara, ts., 1981, 1982, 1983, 1997, 1998, 1999); Abdest, Ezan, Namaz Duaları ve Mânaları (Ankara 1996, 2008, 2012); Millî Eğitim Şûrası ve Din Eğitimi (Ankara 1996); Kur’ân Rehberi (İstanbul 1997, Ali Kemâl Belviranlı ile birlikte); Azerbaycan Respublikası Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi, Giriş (Ankara 1998); Atatürk ve Din (Ankara 2012, Yekta Güngör Özden ve Nevval Sevindi ile birlikte).

Basılmamış Eserleri: Konya Yusufağa Kitaplığında Bulunan Arap Dili ve Edebiyatı ile İlgili Yazmalar (H. VII./M. XIII. Asrın Ortasına Kadar) (hocalık tezi, 1969); Arapça Ders Notları (sarf, 1982); Arapça Ders Notları (nahiv, 1982); Atatürk ve Din Eğitimi (doktora tezi, 1993); Arapça’dan Türkçe’ye Tercüme Teknikleri (Gramer Karşılaştırmalı) (1998).

Ahmet Gürtaş’ın ayrıca yirmi yedi makalesi ve ansiklopedi maddesi, altı adet çeviri makalesi bulunmaktadır. İbn Hişâm en-Nahvî’nin el-İʿrâb ʿan ḳavâʿidi’l-iʿrâb (Konya 1998) ve Seyyid Sâbık’ın Daʿvetü’l-İslâm (Konya 1971) adlı eserlerini tercüme etmiş, Şehbenderzâde Filibeli Ahmed Hilmi’nin A‘mâk-ı Hayâl’i ile (Konya 1971; İstanbul 2007) Şeyh Baba Mehmed Süreyyâ’nın Tarîkat-ı Aliyye-i Bektaşiyye’sini (Ankara 1995) sadeleştirmiştir.

Bu madde TDV İslâm Ansiklopedisi’nin 2020 yılında Ankara’da basılan (gözden geçirilmiş 2. basım) EK-1. cildinde, 494-495 numaralı sayfalarda yer almıştır. Matbu nüshayı pdf dosyası olarak indirmek için tıklayınız.