https://islamansiklopedisi.org.tr/es-sunen--darekutni
Diğer sünenlerin aksine ahkâmla ilgili illetli hadisleri, bunların arasındaki farklılıkları ve kusurları ortaya koymak amacıyla yazılan eserde sahih, hasen, zayıf ve mevzû her tür hadisin yer aldığı, hatta bazı bölümlerinde hiçbir makbul hadise rastlanmadığı görülmektedir. es-Sünen’de yirmi üç kitap içinde yaklaşık 5687 merfû, mevkuf ve maktû hadis bulunmaktadır. Müellif bunların bazısının sıhhat derecesini açıklamışsa da çoğu hakkında bir şey söylememiştir. Kitap sonraki dönemlere Dârekutnî’nin birkaç talebesinin rivayetiyle ulaşmış olup bunlardan Ebû Bekir Muhammed b. Abdülmelik b. Bişrân, Ebû Tâhir Muhammed b. Ahmed b. Abdürrahîm ve Ebû Bekir el-Berkānî’nin nüshalarındaki hadislerin sened ve metinleri arasında bazı farklılıkların bulunduğu, Ebû Tâhir’in rivayetinde “Kitâbü’s-Sebaḳ”ın eksik olduğu bildirilmektedir. es-Sünen Delhi’de (1306, 1310/1892, et-Taʿlîḳu’l-muġnî ile birlikte), Kahire’de (nşr. Abdullah Hâşim Yemânî, I-IV, 1386/1966, et-Taʿlîḳu’l-muġnî ile birlikte), Medine’de (I-IV, 1386/1966, et-Taʿlîḳu’l-muġnî ile birlikte), Beyrut’ta (I-IV, 1406/1985, et-Taʿlîḳu’l-muġnî ile birlikte; nşr. Mecdî b. Mansûr b. Seyyid eş-Şûrâ, I-IV, 1417/1996; nşr. Âdil Ahmed Abdülmevcûd – Ali Muhammed Muavvaz, I-III, 2001; nşr. Hasan Abdülmün‘im Şelebî, I-VI, 2004; nşr. Abdülganî Mestû, 2006) yayımlanmıştır.
es-Sünen üzerinde çeşitli çalışmalar yapılmış olup bunlardan Ebû Muhammed Abdullah b. Yahyâ el-Gassânî’nin Taḫrîcü’l-eḥâdîs̱i’ḍ-ḍıʿâf min Süneni’d-Dâreḳuṭnî (nşr. Eşref b. Abdülmaksûd, Riyad 1411/1991), Azîmâbâdî’nin et-Taʿlîḳu’l-muġnî ʿalâ Süneni’d-Dâreḳuṭnî adlı şerhi (I-II, Delhi 1910; I-IV, Kahire, ts. [es-Sünen ile birlikte]), Muhammed Selîm ve arkadaşlarının Fihrisü eḥâdîs̱ ve âs̱âri Süneni’d-Dâreḳuṭnî (I-II, Beyrut 1986), Yûsuf Abdurrahman el-Mar‘aşlî’nin Fehârisü Süneni’d-Dâreḳuṭnî (Beyrut 1406/1986) ve el-Muʿcemü’l-müfehres li-elfâẓi’l-ḥadîs̱i’n-nebeviyyi’ş-şerîf fî Süneni’d-Dâreḳuṭnî (Beyrut 1406/1986) adlı eserleri zikredilebilir. Abdullah b. Dayfullah er-Ruhaylî, el-İmâmü’d-Dâreḳuṭnî ve Kitâbühü’s-Sünen adlı bir doktora tezi (1403, Muhammed b. Suûd el-İslâmiyye), Muhammed Râzî Hâc Osman el-Metrûkûn ve merviyyâtühüm fî Süneni’d-Dâreḳuṭnî (1401, Medine İslâm Üniversitesi), Mehmet Dinçoğlu Darekutnî ve Sünen Adlı Eseri (1993, SÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü) başlıklı birer yüksek lisans çalışması yapmışlardır. Abdülfettâh Ebû Gudde, es-Sünnetü’n-nebeviyye ve beyânü medlûlihâ eş-şerʿî ve’t-taʿrîf bi-ḥâli Süneni’d-Dâreḳuṭnî adlı eserinde (Dımaşk 1412/1992) es-Sünen’i özlü bir şekilde tanıtmıştır. Ebû Gudde’nin bu küçük çaplı eserini Harun Reşit Demirel “Sünnet Kavramının Hukukî Anlamı ve Dârekutnî’nin Sünen’i Üzerine Bir İnceleme” (bk. bibl.), Enbiya Yıldırım ve Mesut Duman, “Sünnet İfadesinin Dinî Anlamı ve Dârekutnî’nin Sünen’inin Konumu” (Usûl: İslam Araştırmaları, sy. 5 [2006], s. 77-108) adıyla Türkçe’ye çevirmişlerdir.
BİBLİYOGRAFYA
Dârekutnî, es-Sünen (nşr. Şuayb el-Arnaût v.dğr.), Beyrut 2003, Şuayb el-Arnaût’un girişi, I, 30-62.
Abdülazîz ed-Dihlevî, Bustânü’l-muhaddisîn (trc. Ali Osman Koçkuzu), Ankara 1986, s. 93-94.
Azîmâbâdî, et-Taʿlîḳu’l-muġnî ʿale’d-Dâreḳuṭnî (nşr. Abdullah Hâşim Yemânî el-Medenî, Sünenü’d-Dâreḳuṭnî içinde), Kahire 1386/1966, I, 9-10.
Sezgin, GAS, I, 207.
M. Zubayr Sıddiqi, Hadîs Edebiyatı Tarihi (trc. Yusuf Ziya Kavakcı), İstanbul 1966, s. 110-111.
İsmail L. Çakan, Hadîs Edebiyâtı, İstanbul 1989, s. 95-96.
Abdülfettâh Ebû Gudde, es-Sünnetü’n-nebeviyye ve beyânü medlûlihâ eş-şerʿî ve’t-taʿrîf bi-ḥâli Süneni’d-Dâreḳuṭnî, Dımaşk 1412/1992, s. 22-40.
a.mlf., “Sünnet Kavramının Hukukî Anlamı ve Dârekutnî’nin Sünen’i Üzerine Bir İnceleme” (trc. Harun Reşit Demirel), Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, V/1 (2005), s. 305-331.
