DİVAN - İlişkili Maddeler - TDV İslâm Ansiklopedisi

« Madde sayfasına git

DİVAN ile İLİŞKİLİ MADDELER

ديوان
HÜKÜMET
Devletin yönetim biçimi ve yönetim organı.
DÎVÂN-ı HÜMÂYUN
Osmanlı devlet yönetiminde XV. yüzyıl ortasından XVII. yüzyılın ilk yarısına kadar en önemli karar organı.
MEZÂLİM
İslâm devletlerinde en yüksek idarî-adlî yargı ve denetleme kurumu.
BEYTÜLMÂL
Devlet hazinesi, devlete ait mal varlığının bütünü ve bununla ilgili idarî-malî kurum.
AYAK DİVANI
Olağan üstü hallerde padişahın başkanlığında kubbealtı dışında toplanan ve padişah hariç diğer katılanların ayakta durmalarından dolayı bu adla anılan divan.
İKİNDİ DİVANI
Osmanlılar’da sadrazam divanına verilen ad.
DİVAN RAKAMLARI
İslâm devletlerinde, özellikle İlhanlılar ve Osmanlılar’da maliye ile ilgili hesapları tutmak için kullanılan bir tür şifre rakamlara verilen ad.
DİVANÎ
Osmanlı idarî teşkilâtında özellikle resmî yazışmalarda kullanılmak üzere geliştirilen bir yazı çeşidi.
MECLİS
DEFTER
İslâm ve Türk devlet bürokrasisinde çeşitli kayıtların tutulması için kullanılan evrakın bir araya getirilmiş şekli.
DİVAN
Türk halk edebiyatında bir nazım şekli; klasik, halk ve âşık mûsikilerinde bir tür.
DİVAN
Anadolu beylikleriyle Osmanlılar’da köy ile kaza arasında idarî bir ünite.
VEZİR
İslâm devletlerinde hükümdardan sonra gelen en yetkili yönetici.
NÂZIR
İslâm devletlerinde çeşitli kurum ve kuruluşların yönetici veya denetleyicilerini ifade eden terim.
SIR KÂTİBİ
Bazı İslâm devletlerinde başlıca görevi hükümdarın özel kâtipliği olan memur; Memlükler’de Dîvân-ı İnşâ başkanı.
MÜŞRİF
İslâm devletlerinde askeriye ve adliye dışındaki kurumları denetleyen Dîvân-ı İşrâf’ın başkanı ve ona bağlı memurlar için kullanılan bir terim.
MÜSTEVFÎ
İslâm devletlerinde malî işlerle ilgili divanın başkanı ve ona bağlı bazı memurlar için kullanılan bir terim.
BERÎD
İslâm devletlerinde istihbarat ve posta teşkilâtına verilen ad.
ÂRIZ
Tasavvuf ve tarih ilimlerinde kullanılan bir terim.
Her hakkı mahfuzdur. TDV İslâm Ansiklopedisi’nin her türlü telif hakkı TDV İslâm Araştırmaları Merkezi’ne ait olup 5846 sayılı Kanun hükümlerine tâbidir. TDV İslâm Ansiklopedisi internet sayfalarındaki yazıların bütün olarak elektronik ya da matbu bir ortamda yayımlanması yasaktır; ancak kaynak gösterilmesi (TDV İslâm Ansiklopedisi internet sitesinde yer aldığının ifade edilmesi) ve doğrudan aktif bağlantı verilmesi şartıyla yazılardan kısa bölümler iktibas edilebilir. TDV İslâm Ansiklopedisi internet sayfalarında yer alan resim, fotoğraf, grafik, çizim, cetvel vs. her türlü görüntü malzemesinin başka bir ortamda yayımlanması kesinlikle yasaktır.
TDV İslâm Ansiklopedisi'nden rastgele bir madde okumak ister misiniz?
BAŞKA BİR MADDE GÖSTER