https://islamansiklopedisi.org.tr/ali-b-ebur-rical
Batı ilim âleminde Abenragel ve Albohazen adlarıyla tanınır. Hayatı hakkında fazla bilgi yoktur. İspanya’nın Kurtuba şehrinde veya Kuzey Afrika’da doğduğu rivayet edilir. Tunus’ta yetişmiş, Kayrevan sarayında Zîrî Emîri Muiz b. Bâdîs’in hocası ve müneccimi olmuş, aynı zamanda devlet idaresinde de önemli görevler yapmıştır. Muizz’in sarayının önde gelen şairlerinden İbn Reşîḳ’i himayesine aldığı ve onun da el-ʿUmde fî meḥâsini’ş-şiʿr ve âdâbih adlı ünlü eserini kendisine ithaf ettiği bilinmektedir.
Ali b. Ebü’r-Ricâl’in en önemli eseri, astrolojinin ana konuları üzerine düzenlenmiş sekiz kitaptan oluşan Kitâbü’l-Bâriʿ fî aḥkâmi’n-nücûm adlı büyük ansiklopedidir. Çeşitli kütüphanelerde birçok yazması bulunan (bk. Sezgin, VII, 187) eser, 1254 yılında Castilla-León Kralı X. Alfonso için Yehuda ben Moşe tarafından eski İspanyolca’ya ve bundan da çeşitli zamanlarda Latince, İbrânîce, eski Portekizce ve diğer bazı Batı dillerine tercüme edilmiştir. Ali b. Ebü’r-Ricâl’in bundan başka Urcûze fi’l-ḳażâye’n-nücûmiyye adlı eseri ile bu eserin Ahmed el-Kunfüz el-Kostantinî tarafından yapılan şerhinin de birçok kütüphanede yazmaları bulunmaktadır (bk. Sezgin, VII, 188). Kitâbü’l-Bâriʿde zikrettiği üç eserinden astrometeorolojiye dair Urcûze fî delîli’r-raʿd’ın bir tek yazması mevcut olup (Rabat D 1683) Kitâbü’r-Rumûz adlı eseriyle Ḥallü’l-ʿuḳad ve beyânü’r-raṣad adlı zîci kayıptır.
BİBLİYOGRAFYA
Suter, Die Mathematiker, s. 100, nachräge: 172.
a.mlf., “İbn Ebirricâl”, İA, V/2, s. 729.
Brockelmann, GAL, I, 356; Suppl., I, 401.
Sezgin, GAS, VII, 186-188.
Sarton, Introduction, I, 715-716.
Abdürrauf Mahlûf, İbn Reşîḳ el-Ḳayrevânî, Kahire 1983, s. 29-30, 64-65.
a.mlf., “el-ʿUmde li’bni Reşîḳ el-Ḳayrevânî”, Tİ, III, 890-892.
Ömer Ferruh, Târîḫu’l-ʿulûm ʿinde’l-ʿArab, Beyrut 1984, s. 178-180.
D. Pingree, “Ibn Abi’l-Rid̲j̲āl”, EI2 (İng.), III, 688.
Görseller
