ABDÜLKĀDİR BEDRÂN

İbn Bedrân lakabıyla da tanınır. Şam yakınlarındaki Dûme’de doğdu, Şam’da yaşadı. Dedesinden, Selîm el-Attâr, Tantâvî ve Alâeddin Âbidin gibi tanınmış âlimlerden ders aldı. Emîr Abdülkādir el-Cezâirî ile de yakın ilişki içinde bulundu. Şam vilâyetinin matbaa ve gazetesinde musahhih ve muharrir olarak görev yaptı. Dinî ilimlerin yanı sıra edebiyata ve pozitif ilimlere de ilgi duyan Abdülkādir Bedrân, gerek biyografi ve bibliyografya alanında, gerekse tarihî eserler konusunda geniş mâlûmata sahipti. Şam’da Emeviyye Camii ile Abdullah Paşa el-Azm Medresesi’nde müderrislik ve Hanbelî mezhebini temsil etmek üzere müftülük yaptı. Bu sırada birçok talebe yetiştirdi; talebeleri arasında el-Aʿlâm müellifi Ziriklî de bulunmaktadır. Ömrünün son günlerinde felç geçirerek 15 Eylül 1927’de Şam’da vefat etti.

Eserleri. 1. Tehẕîbü Târîḫi İbn ʿAsâkir. İbn Asâkir’in Târîḫu medîneti Dımaşḳ adlı eserini, tekrarlara ve senedlere yer vermeden on üç cilt halinde yeniden düzenlemiştir. Kendisi ancak ilk beş cildi neşredebilmiş (Dımaşk 1329-1332), daha sonra Ahmed Ubeyd altıncı ve yedinci ciltleri yayımlayarak (Dımaşk 1349, 1351) eseri “ayn” harfine kadar getirmiştir. Diğer altı cilt Dârü’l-kütübi’z-Zâhiriyye’de yazma halinde bulunmaktadır.

2. Nüzhetü’l-ḫâṭıri’l-ʿâṭır. İbn Kudâme’nin fıkıh usulüne dair Ravżatü’n-nâẓır adlı eserinin şerhi olup basılmıştır (Kahire 1342, I-II).

3. el-Medḫal ilâ meẕhebi’l-İmâm Aḥmed. Bu eserde Ahmed b. Hanbel’in akaidle ilgili görüşleri, Hanbelî mezhebinin dayandığı esaslar ve mezhebin temel kaynakları hakkında geniş bilgi verilmiştir.

4. Münâdemetü’l-aṭlâl ve müsâmeretü’l-ḫayâl. Züheyr eş-Şâvîş tarafından neşredilmiştir (Dımaşk 1379).

5. el-Kevâkibü’d-dürriyye (Dımaşk 1339/1921). Abdurrahman Paşa ve Ziriklî ailesine dair bir risâledir.

Abdülkādir Bedrân’ın bu basılmış eserlerinden başka diğer başlıca eserleri de şunlardır: Mevridü’l-efhâm min selsebîli ʿUmdeti’l-aḥkâm; Ḥâşiye ʿalâ Şerḥi’l-Müntehâ; el-ʿUḳūdü’d-dürriyye fi’l-fetâva’l-kevniyye; Şerḥu S̱ülâs̱iyyâti Müsnedi’l-İmâm Aḥmed; Şerḥu’l-Erbaʿîne ḥadîs̱en; Şerḥu’n-Nûniyye (İbn Kayyim’in eserine yapılan şerhtir); Ḥâşiye ʿalâ Şerḥi’z-Zâd; Ḥâşiye ʿalâ Aḫṣari’l-muḫtaṣarât; Taʿlîḳ ʿalâ Muḫtaṣari’l-İfâdât; Îżâḥu’l-meʿâlim min Şerḥi’l-Elfiyye li İbni’n-Nâẓım; Telḫîṣü’l-Ferâʾidi’s-seniyye fi’l-fevâʾidi’n-naḥviyye; Şerḥu’l-Kâfî fi’l-ʿarûż ve’l-ḳavâfî; Telḫîṣü’d-Dâris fi’l-medâris; Tesliyetü’l-keʾîb ʿan ẕikrâ ḥabîb (şiirlerini topladığı divanı); el-Âs̱ârü’d-Dımaşḳıyye ve’l-meʿâhidü’l-ʿilmiyye. Ayrıca tamamlanmamış Ṭabaḳātü’l-Ḥanâbile ile Şerḥu Süneni’n-Nesâʾî adlı eserleri de vardır.

Bu madde TDV İslâm Ansiklopedisi’nin 1988 yılında İstanbul’da basılan 1. cildinde, 231 numaralı sayfada yer almıştır. Matbu nüshayı pdf dosyası olarak indirmek için tıklayınız.